Polikistik Over Sendromu
‘Polikistik Over’ yumurtalıkların dış kenarında inci tanesi gibi dizilen çok sayıda kist ile karakterize, adet gecikmelerinin yaşandığı bir hastalıktır.
Bu hastalık genellikle hastaları yoran bir durumdur. Çünkü hormon preparatlarını kullanırken adetler düzenli gelir ancak hormon preparatına ara verilince adetler tekrar gecikmeye başlar.
Bu durum hasta ve hasta yakınlarında umutsuzluk, güvensizlik ve tatminsizlik yaratır.
‘Hiçbir zaman iyileşemeyeceğim’ duygusu belirmeye başlar.
‘Polikistik Over Sendromu’ ise yumurtalıkta kistlerle birlikte metabolik hastalıkların da görüldüğü metabolik bir sendromdur.
· Klinik Bulgular
Oligomenore (az adet görme)veya amenore(hiç adet görmeme)
Obezite
Subfertilite & İnfertilite(1 yıl korunmamaya rağmen gebelik oluşmaması)
Akne ve yağlı cilt
Hirsutizm (kadında olmaması gereken yerlerde tüylenmede artış; göğüs uçları, bacak iç yüzleri, sakal ,bıyık)
Erkek tipi kellik
Biyokimyasal Bulgular
Testosteron veya androstenedion yüksekliği
LH yüksekliği ve LH/FSH oranında yükseklik
Düşük seks hormon bağlayıcı globulin (SHBG)
Glukoz toleransında bozukluk
Polikistik overin etyolojisinde tam bir netlik yoktur ancak genetik altyapısı mevcuttur.
PCOS'li hastalara hastalığın tanısı ve olası etkileri ile ilgili ayrıntılı bilgi verilmelidir. Sonraki tedavi yaklaşımı; semptomu olan ve olmayan tipik hasta grubuna göre değişiklik gösterir:
Adetlerin düzenlenmesi için kombine oral kontraseptif kullanılması en etkin yöntemdir. Oligomenoresi veya amenoresi olan PCOS hastalarına adet düzenlenmesi için kombine oral kontraseptif veya adetin ikinci yarısında sadece progesteron tedavisi verilebilir.
Tüylenme artışı için; hormon tetkiklerinde testosteron yüksek ise testosteron seviyelerini düşüren ilaçlar verilmelidir.
Hormonlarda problem yok ise Lazer ile tüy tedavi yöntemleri sıklıkla önerilen bir tedavi şeklidir.
Akne tedavisinde topikal antibiyotik kullanımı yararlı olabilir. Kombine oral kontraseptif (KOK); özellikle adet düzenlenmesi ve kontrasepsiyon amacı ile kullanılırken akne ve tüylenme artışına da iyi gelmektedir.
Antiandrojenik etkinliği olan siproteron asetat içeren (Diane-35) KOK'in akne tedavisi için 3 ay ; tüylenme tedavisi için 6-9 ay kullanımı ile adet düzenlenmesi ile beraber bu semptomlar tedavi olabilmektedir.
PCOS hastasının kilo vermesi zordur ancak uzun dönem kardiovasküler risklerin azaltılması, vücut görüntüsü, adet düzeni ve fertilitenin düzenlenmesi açısından yararlı bir tedavi yaklaşımıdır. Diyetisyene refere edilmesi ve egzersiz önerisi oldukça yaralıdır.
PCOS sebebiyle gelişen infertilitede (kısırlık) klomifen sitrat (klomen) ile yumurtalıkların uyarılması oldukça etkin bir yaklaşımdır. Ancak basit kilo verme yöntemi de ovulasyonun düzenlenmesi açısından dramatik etkinliğe sahiptir.
Metformin kullanımı fertiliteyi düzenler ve PCOS hastalarındaki anormal lipid düzeyini düzeltir. Burada önerilen mekanizma insülin direncinin düşürülmesi olup, böylece semptomlara ve hastalığın fizik bulgularına neden olan olaylar döngüsü kırılmış olur. Genellikle belirgin kilolu olan ve diyet kontrolü, egzersiz ile kilo verebilen kadınlar için uygulanan tedavi yaklaşımıdır.
Polikistik Over Sendromunda Kontrasepsiyon (Doğum Kontrol Yöntemleri)
PCOS'li kadınlarda bazı sikluslarda ovulasyon olurken bazılarında olmayabilir. Bu nedenle gebelik istenmiyorsa etkin bir kontrasepsiyon yöntemi ile korunma gereklidir. Bu yöntem de genellikle siklik doğum kontrol ilaçalarıdır.
PCOS'li kadında tip II diabet gelişme riski belirgin olarak yüksektir. Yıllık glukozüri ve rasgele kan şekeri taraması ve 3 aylık şeker ortalaması(hga1c) testleri takip edilmelidir.
