Adet Sorunları Tedavisi

ADET DÖNGÜSÜ (MENSTRUEL SİKLUS) NEDİR?

Menstruel siklus; beyindeki hipotalamus ve hipofiz bezinin kontrolünde yumurtalıkları salgıladığı hormonlara bağlı olarak yumurtlama (ovulasyon), rahim duvarında meydana gelen değişiklikler ve adet kanamasını ifade eder.

Ortalama menstruel siklus (adet kanamasının ilk günü ile bir sonraki adet kanamasının ilk günü arası) süresi 28 günde birdir.

Birinci gün; kanamanın başladığı ilk gün olarak kabul edilir.

Yumurtlama döneminden adet kanamasının başladığı güne kadar olan süre 12-16 gün arasında değişmektedir. Adet kanaması ile bir sonraki ovulasyon zamanı arasındaki süre ise değişiklik gösterebilir.

Normal adet kanama süresi 3-10 gündür. 3 günden az 10 günden fazla süren kanama olması anormal kabul edilir. Yoğun ve uzun kanama anemiye neden olup, altında yatan myom gibi bir nedenin olup olmadığının araştırılması gerekir. Adetin ilk 2-3 gününde kanama genellikle fazladır. Her adet döneminde ortalama kan kaybı 30 ml'dir.

Ortalama menarş (ilk adet görme yaşı) yaşı 13 (sınır 11-15yaş)'dür.

ortalama menopoz yaşı (son adetini gördüğü yaş) ise 47-48'dir.ilk adet görülen birkaç yılda ve menopoza yakın birkaç yılda adet döngüleri anovulatuardır yani yumurta kalitesi iyi olmadığından yumurtlama olmaz .Bu durum adet döngüsünde düzensizliklere yol açar

ADET SORUNLARI

Adet sorunları (menstrüel sorunlar), kadınların adet döngüsü sırasında veya adet dönemleriyle ilgili yaşayabilecekleri çeşitli problemlerdir.

Adet Gecikmesi (Amenore):

Primer amenore: Bir kadının 16 yaşına kadar adet görmemesi.

Sekonder amenore: Düzenli adet gören bir kadının 3 ay veya daha uzun süre adet görmemesi.

Düzensiz Adetler (Oligomenore veya Polimenore):

Oligomenore: İki adet arasındaki sürenin 40 günden uzun olması.

Polimenore: İki adet dönemi arasındaki sürenin 21 günden kısa olması.

Ağrılı Adetler (Dismenore):

Primer dismenore: Adet döngüsüyle ilişkili pelvik ağrı, genellikle genç yaşlarda başlar ve yaşla birlikte azalabilir.

Sekonder dismenore: Altta yatan bir tıbbi durum (örneğin endometriozis) nedeniyle oluşan adet ağrısı.

Aşırı Kanama (Menoraji): Normalden daha yoğun ve uzun süren adet kanamaları.

Ara Kanamalar (Metroraji): Adet dönemi dışında ortaya çıkan düzensiz vajinal kanamalar.

Premenstrüel Sendrom (PMS): Adet öncesinde ortaya çıkan fiziksel ve duygusal semptomlar (şişkinlik, baş ağrısı, göğüs hassasiyeti, irritabilite, depresyon).

Premenstrüel Disforik Bozukluk (PMDD): PMS'in daha şiddetli bir formu, ciddi duygusal ve fiziksel semptomlarla karakterizedir.

Adet sorunlarının birçok nedeni olabilir:

Hormonal dengesizlikler,

Stres,

Kilo değişiklikleri,

Polikistik over sendromu (PCOS),

Tiroid problemleri ve diğer sağlık koşulları bulunur.

Adet döngüsü ile ilgili değişiklikler birkaç siklustur devam ediyor ise muhakkak jinekolog görüşü almak gerekir.

MENORAJİ

Birbirini takip eden bir çok adet döngüsünde adet miktarının normalden fazla olması olarak tanımlanmaktadır.

Miktar olarak belirtmek gerekirse; menoraji (adet kanamasının çok olması) tanımı her adet döneminde 80 ml'den fazla kan kaybı olması durumudur.

Pratikte, toplam kan kaybı nadiren hesaplanabilir ve daha çok ped hesabı ile yapılır.

Menoraji kadının kanamasını çok bulduğu; adet döngüsünde eskiye göre daha fazla ped kullanmak zorunda olduğu durum olarak da tariflenebilir.

Disfonksiyonel uterin kanama ise çok miktarda, uzun süren veya sık olan kanama olarak tanımlanır ancak neden olarak gebelik veya belirgin sistemik, pelvik hastalığınn gösterilemediği durumdur.

Her 3 kadından birinde adet kanaması ağır olabilir.

Menoraji her yaşta görülebilir.

Fakat özellikle menopoz öncesinde sık görülür.

Her yıl 30-49 yaş arası 20 kadından biri ağır kanama şikayeti nedeni ile doktora başvurmaktadır

MENORAJİNİN NEDENLERİ

Rahim içinde yer kaplayan myomlar (özellikle submukozal olanlar)

Anovulatuar kanama, ör. menarş, perimenopozal dönemde, polikistik over sendromunda (PCOS)

Endometrial polip veya hiperplazi

Koagülasyon bozuklukları, ör. von-Willebrand hastalıği veya antikoagülan tedavi.

Rahim içi araç kullanımı (RİA) (Spiral)

Tiroid Hastalıkları

Hastalar genellikle ya ağır kanama şikayeti ile başvurur ya da demir eksikliği anemisi nedeni ile başka bir hekim tarafından refere edilir.

Klinik hipotiroidizm bulgu ve belirtileri var ise tiroid fonksiyon testlerine bakılmalıdır.

Warfarin kullanan hastada veya koagülopati bulguları (kolay morarma) olan hastalarda koagülasyon testlerine bakılmalıdır.

Transvaginal pelvik ultrason değerlendirmesi ; myom, yumurtalık kisti ve endometrial kalınlık tespiti için muhakkak yapılmalıdır.

Kanamanın medikal tedavi ile durdurulamadığı durumlarda endometrial biyopsi veya histeroskopi ile hem tanı hem tedavi yapılabilir.

Tedavi

Hormonal dengesizlik durumunda östrojen ya da progesteron tedavisi

Myom var ise myomektomi,

Endometrial polip var ise endometrial polip çıkarılması,

RİA(spiral) varlığına bağlı kanama varsa RİA'nın çıkarılması

Warfarin kullanan hastalarda INR oranın düzeltilmesi şeklinde düzenlenmelidir.