Gebelikte Aşılar

Gebelikte aşılama uygulamaları, hem hekimler hem de gebeler açısından önemlidir.

Ülkemizde gebelikteki bağışıklama hizmetlerini düzenleme yetkisi T.C. Sağlik Bakanlığı’na ait olup, bu düzenlemeler yapılırken dünyadaki çeşitli gelişmeler izlenmekte, akademisyenlerden oluşan, Bağışıklama Danışma Kurulu'nun önerileri de göz önüne alınmaktadır.

Gebelikte geçirilecek bazı bulaşıcı hastalıklar anneye olduğu kadar bebeğe de zarar verebilir Bu zarar, bebekte kalıcı sakatlıklar ve zekâ gelişiminde gerilik şeklinde olabilir.

Bu nedenle gebeler öncelikle bulaşıcı olduğu bilinen hasta ve hastalıklardan uzak durmalıdır.

Doğum öncesi anneden bebeğine geçen anneye ait antikorların yaşamın ilk birkaç ayında birçok ciddi viral ve bakteriyel hastalığa karşı koruyucu etki gösterdiği bilinmektedir. Bu nedenle, aktif aşılanmaya yeterli yanıt verecek hale gelinceye kadar; yenidoğan ve küçük süt çocuklarını infeksiyonlara karşı korumada annenin aşılanması potansiyel alternatif bir stratejidir.

Gebelikte aşılama ile ilgili en önemli kaygı bebeğin güvenliğidir.

Ancak, gebelik boyunca aşılanmadan kaynaklanan riskler teorik olarak gelişmekte olan fetüs için geçerliyse de, geçmiste gebelere uygulanan inaktive virüs ve bakteri ile toksoid aşıların gelişen fetus üzerinde önemli bir yan etkisi gösterilememiştir.Canlı aşılar fetus için teorik risk oluşturabilirler.

Canlı bir virüs aşısı yapılmış gebe veya canlı aşıyı takiben 4 hafta içinde oluşmuş bir gebelik, fetus üzerine potansiyel etkileri açısından değerlendirilmelidir.

GEBELiKTE iMMÜN SiSTEM

Gebelerde histokompabilite antijenlerine karşi immünitede fark edilen bir azalma söz konusudur.

Bunun nedeni, fetusun bir yabancı doku olarak dışarı atılımının önüne geçmektir.

Aşılamada esas amaç, gebeyi koruyarak prematüre doğumu önlemek plasenta yolu ile antikor geçişi sayesinde yenidoğan enfeksiyonlarının önlenmesidir.

Bu durum, yenidoğanın hayatında ilk 6-12 aylık dönem boyunca enfeksiyonlara karşı korunmasında katkı sağlayacaktir.

GEBELERDE AŞILAMA YAKLAŞIMI

Gebelik sırasında aşı yapılacaksa bunun mümkünse 2. veya 3. trimestere ertelenmesi, olası teratojenite endişesini en aza indirebilecek akılcı bir önlemdir.

Genel olarak, canlı ve canlı attenüe aşılar(kabakulak, kızamık, rubella, varisella gibi), teorik açıdan fetüs için primer risk teşkil ettiğinden gebelik boyunca kontraendikedir.(uygulanmaz)

İdeal olarak üreme çağındaki tüm kadınların gebelik öncesinde; kızamık, kızamıkçık, kabakulak, tetanoz, difteri ve poliomyelite karşı aşılanmış olmaları gerekmektedir. Yine gebelikte, varisella, pnömokok, hepatit A, hepatit B, meningokok aşıları gebelik öncesi yapılmalıdır.

GEBELiKTE GÜVENLi KABUL EDiLEN AŞILAR

Tetanoz ve difteri toksoidler (Td), grip ( influenza aşısı), hepatit B, meningokok, kuduz aşıları gebelikte güvenli kabul edilen aşılardır.

TETANOZ VE DiFTERİ TOKSOİD AŞISI (TD)

Tetanoz, annede ve yenidoğanda yüksek mortaliteye sahiptir. Yenidoğan tetanozunu engellemek için tetanoz aşısı gebelerde rutin uygulanmalı; aşılanmış, ancak son 10 yıl içinde bir difteri ve tetanoz rapeli yapılmamış gebe kadınlara bir rapel dozu yapılmalıdır. Aşılanmamış veya kısmen aşılanmışların primer serileri tamamlanır.

Primer aşılama 3 doz olarak yapılır.

İlk 2 dozun birer ay ara ile üçüncü dozun ise, ikinci dozdan 6 ile 12ay sonra yapılması uygundur.

HEPATIT B AŞISI

Gebelikte hepatit B enfeksiyonu ciddi annede hastalık ve fetüsün kaybına, yenidoğanda ise kronik enfeksiyona neden olabilir.

Kronik HBsAg taşıyıcıları, özellikle “e” antijeni (+) olan gebeler, yüksek olasılıkla perinatal dönemde çocuklarına enfeksiyonu bulaştırırlar. HBsAg müspetliği saptandığında uygun izlem ve tedavi mutlaka planlanmalı; negatifliğinde ise gereken risk değerlendirilmesi yapılarak gebenin Hepatit B'ye karşı aşılanma programına alınması düşünülmelidir.

Her gebe kadın, prenatal dönemde Hepatit B yüzey antijeni (HBsAg) açısından taranmalıdır.

Bu güne kadar bu aşı ile ilgili herhangi bir teratojenik etki bildirilmemiştir.

Hepatit B aşısı üçdoz olarak uygulanır (0, 1-2, 4-6.aylarda).

Hepatit B aşıları enfeksiyöz olmayan hepatit B yüzey antijeni içermekte ve gebeliğin herhangi bir safhasında fetüsde zarar oluşturmamakla beraber fetüse pasif antikor transferiyle doğum esnasında kısmi koruma da sağlamaktadır

KUDUZ AŞISI

Kuduz aşısı canlı virüs aşısıdır. Kuduzla annenin temasi % 100 öldürücü olacağı için koruyucu amaçlı yapılmalıdır. Karşılaşma sonrası kuduz ölü virüs aşısı ile gebelere immünoprofilaksi önerilir

MENİNGOKOK AŞISI

Gebelerde meningokokal menenjit salgınlarında tek doz olarak önerilir .Anne ve fetüsde aşının herhangi bir yan etkisi gösterilmemiştir.

İNFLUENZA (GRiP) AŞISI

Gebeler, ağır grip enfeksiyonları sonrasında gelişebilecek komplikasyonlara karşı risk altındadır.

İnfluenza (GRİP) aşısının gebelikte, özellikle ilk trimesterde(ilk üçay), güvenliğine dair daha kapsamlı verilere ihtiyaç duyulmaktadır. Aşının birinci trimesterde uygulanmasi teorik olarak bazı kaygılara yol açabilir. Bu sebeple, gebelerin sadece ikinci ve üçüncü trimesterde aşıanması önerilmektedir.

İnfluenza aşısı teratojenik değildir.

Sağlık Bakanlığı’nın gebelerde grip aşısı için önerisi, gebeliğin ilk 3 ayı içinde olan kadınlar, ancak doktor tarafından gerekli olduğu tespit edilirse grip aşısı olabilmeleri şeklindedir.

GEBELiKTE ÖZEL DURUMLARDA ÖNERiLEN AŞILAR

Hepatit A aşısı,

Polio (IPV) aşısı,

Japon ansefalit aşısı,

H.İnfluenza Tip b (Hib) aşısı,

Pnömokok aşısı

Tifo (parenteral ve Ty21a) aşısı

Sarıhumma aşısı ve

Şarbon aşısı olarak bilinmektedir.

GEBELiKTE YAPILMASI GENEL OLARAK KONTRAENDİKE KABUL EDiLEN AŞILAR

BCG, KKK, Suçiçeği (varisella), Human Papillomavirus (HPV) ve Zoster aşıları gebelikte uygulanmaz.